۷ راز زبان بدن در سخنرانی که مهارت فن بیان شما را متحول میکند + هدیه برنامه فن بیان🎁
چرا زبان بدن در سخنرانی اینقدر مهم است؟
برای بسیاری از ما، سخنرانی در جمع یکی از پراضطرابترین موقعیتهایی است که ممکن است با آن مواجه شویم. اگرچه در سالهای اخیر، این ترس در فهرست بزرگترین ترسهای مردم آمریکا کمی عقبنشینی کرده، اما هنوز هم چالشی جدی برای بسیاری از افراد محسوب میشود.
بخشی از این ترس، به این برمیگردد که «چه چیزی» میخواهیم بگوییم. اما بخش مهمتری از آن، به این مربوط میشود که «چگونه» آن را بیان کنیم.
زبان بدن در سخنرانی نقشی اساسی در انتقال احساس، اعتمادبهنفس و اثرگذاری دارد. اینکه شنوندهها چقدر با شما همراه شوند، تا حد زیادی وابسته به پیامهای غیرکلامی شماست.
نویسنده چه کسی است و چرا باید به حرفهایش گوش کنیم؟
نویسنده این مقاله، دیوید جیپی فیلیپس، یک متخصص ارتباطات از کشور سوئد است. او سالها وقت صرف تحلیل بیش از ۵۰۰۰ سخنران کرده تا بفهمد چه حرکاتی در سخنرانی مؤثر هستند و کدامیک میتوانند نتیجه را خراب کنند. او بنیانگذار یک سیستم ۱۱۰ مرحلهای برای بهبود مهارتهای سخنرانی است، اما در این مقاله، فقط ۷ تکنیک ساده و کاربردی در زبان بدن را معرفی میکند که هر کسی میتواند از آنها استفاده کند.
زبان بدن فقط دست و بازو نیست!
وقتی صحبت از زبان بدن میشود، معمولاً ذهنمان سریع به حرکات دست و بازو میرود. اما در واقع، زبان بدن چیزی فراتر از این است:
نحوه ایستادن، حرکتکردن، لبخند زدن، زاویه سر، حالت چشمها و حتی میزان فاصلهتان با مخاطب، همگی بخشی از زبان بدن شما هستند.
با تغییرات کوچک اما هوشمندانه در این بخشها، میتوانید توجه مخاطب را بهراحتی جلب کرده و کنترل فضای سخنرانی را در دست بگیرید.
مطمئن شوید در پایان مقاله، برنامه هفتگی تمرین فن بیان خود را بهعنوان هدیه دریافت می کنید!
۱. به مخاطبانت نزدیک شو، نه دور!
یکی از اشتباهات رایج در سخنرانی این است که از مخاطب فاصله میگیریم. به گفته فیلیپس، عقب رفتن در حین سخنرانی پیامی ناخودآگاه به شنوندگان میدهد:
“من مضطربم، من تحت فشارم!”
و وقتی شما احساس تهدید کنید، بدن شما بهطور طبیعی واکنش دفاعی نشان میدهد: بدن بسته میشود، عضلات منقبض میشوند و یک قدم عقب میروید. این رفتار باعث میشود که مخاطب هم ناخودآگاه حالت دفاعی بگیرد.
چه باید کرد؟
- بدن را باز نگه دارید.
- دستها را بهجای جمعکردن، آزاد و باز نگه دارید.
- به سمت مخاطب کمی خم شوید.
- سرتان را اندکی به سمت جلو متمایل کنید.
نکته جالب: اگر سرتان را به عقب متمایل کنید، مخاطب حس میکند که شما خود را بالاتر از آنها میدانید! پس با خمشدن طبیعی و گرم، حس نزدیکی و برابری ایجاد کنید.
۲. حرکات دستت باید با حرفت هماهنگ باشه
حرکات دست، اگر درست استفاده شوند، یکی از قویترین ابزارهای زبان بدن در سخنرانی هستند. اما باید بدانید که هر اشارهای باید هدفمند باشد. فیلیپس توصیه میکند:
“اشارات را تابع معنا کن؛ نه صرفاً حرکت.”
مثال کاربردی:
- وقتی از افزایش فروش صحبت میکنید، میتوانید از حرکت آرام و رو به بالا استفاده کنید.
- وقتی دو گزینه برای انتخاب معرفی میکنید، دستانتان را طوری نگه دارید که انگار در هر دست یکی از آن گزینهها را گذاشتهاید.
این کار باعث میشود مخاطب مفهوم را نه فقط بشنود، بلکه آن را ببیند و حس کند.
هشدار:
اگر حرکت دست بیهدف و بیمعنا باشد، خیلی زود مخاطب را خسته و عصبی میکند. اما حرکات هدفمند، هرگز زیاد بهنظر نمیرسند.
۳ . دستهایت را آرام بگذار؛ نه پنهان و نه نمایشی!
یکی از بزرگترین سردرگمیها در هنگام سخنرانی، این است که با دستهایمان چه کنیم؟
- داخل جیب؟ (نه! خیلی بسته و بیاعتماد بهنفس بهنظر میرسد.)
- پشت سر؟ (اشتباه! حالت سلطهگر و خشک ایجاد میکند.)
- روبهرو به شکل دعا یا درخواست؟ (نادرست! باعث میشود ناپایدار یا نیازمند جلوه کنیم.)
فیلیپس نامهای جالبی برای این حالتها گذاشته:
- «حالت دعا»: دو دست جلوی بدن قفل شده
- «حالت گدایی»: کف دستها به سمت بالا و باز
- «حالت طاووس»: دستان روی کمر و آرنجها بیرون زده
این حرکات، معمولاً از استرس و تلاش ناخودآگاه برای بزرگتر یا مهمتر دیدهشدن ناشی میشوند.
پس چکار کنیم؟
راهکار ساده اما حرفهای این است:
“وقتی از دستها استفاده نمیکنی، آنها را در کنار بدن آزاد رها کن.”
این وضعیت، هم طبیعی است و هم نشاندهنده آرامش، تسلط و اعتمادبهنفس شما در صحنه است.
مثال: اگر در حال گوش دادن به سوالی از طرف مخاطب هستید، نیازی به دستبهسینه یا جمعشدن نیست. فقط با بدنی باز و دستهایی آرام، تمرکزت را روی ارتباط نگهدار.
تکنیکهایی از "لری کینگ" برای زبان بدن
۴. برای همدلی واقعی، سرت را کمی کج کن!
در بسیاری از مواقع، بدون اینکه متوجه باشیم، سرمان را برای نشان دادن همدلی کمی کج میکنیم.
به گفته فیلیپس، کج کردن سر به یک سمت، سیگنال ناخودآگاه همدلی است.
این رفتار بیشتر در زمان گوش دادن رخ میدهد، اما وقتی شما سخنران هستید هم بسیار کاربردی است.
چرا مهم است؟
وقتی مخاطب احساس کند که شما فقط در حال انتقال اطلاعات نیستید، بلکه درک و همراهی هم دارید، ارتباطی عمیقتر شکل میگیرد.
مثال: فرض کنیم در حال تعریف داستانی درباره یک تجربه سخت یا انسانی هستید؛ اگر سرتان کمی به سمت چپ یا راست متمایل باشد، مخاطب احساس خواهد کرد که حرفتان از دل برمیآید، نه فقط از زبان.
توجه: نباید اغراقآمیز یا مصنوعی باشد؛ فقط یک انحراف طبیعی و کوتاهمدت که حس شنیدن و همراهی را منتقل کند.
۵ . لبخند واقعی = جادوی صحنه سخنرانی
هیچ چیز مثل یک لبخند واقعی نمیتواند یخ فضا را آب کند. اما منظور فقط لبخند ساده نیست؛ فیلیپس از نوع خاصی از لبخند حرف میزند بهنام:
لبخند دوشن (Duchenne smile)
این نوع لبخند، تمام صورت را درگیر میکند و تا چشمها ادامه دارد.
چرا لبخند واقعی اهمیت دارد؟
- مخاطب با شما احساس امنیت و راحتی میکند.
- شما هم با دریافت انرژی مثبت آنها، اعتمادبهنفس بیشتری میگیرید.
- حالتی از ارتباط دوطرفه و مثبت شکل میگیرد که کل سخنرانی را به سطح بالاتری میبرد.
چگونه این لبخند را طبیعی ایجاد کنیم؟
به گفته نویسنده، فقط کافیست:
- به کسی یا چیزی که دوست دارید فکر کنید (مثل یک حیوان خانگی، منظره محبوب یا یک خاطره خوب)
- این فکر خودبهخود لبخند واقعی روی صورتتان میآورد.
نکته علمی جالب:
لبخند زدن نه فقط احساسی را منتقل میکند، بلکه میتواند حالت روحی خود شما را هم بهتر کند. این یعنی اگر در ابتدای سخنرانی کمی مضطرب هستید، یک لبخند واقعی میتواند حالتان را بهتر کند و باعث شود بهتر صحبت کنید.
تثبیت تسلط بر زبان بدن در موقعیتهای واقعی سخنرانی
۶. وقتی اشتباه کردی، خودتو نباز!
همهی ما تجربهی لحظهای را داریم که متن سخنرانی را حفظ کردیم، بارها تمرین کردیم، اما ناگهان وسط اجرا فراموش میکنیم چه باید بگوییم.
در چنین موقعیتی، بدن ما بهطور ناخودآگاه واکنش دفاعی نشان میدهد:
- منقبض میشویم
- سعی میکنیم عقب بکشیم
- یا حتی دچار حالت «فرار ذهنی» میشویم
اما فیلیپس میگوید:
“به ترس واکنش نشان نده!”
پس چکار باید کرد؟
- بدن را باز نگه دارید
- به جای عقبنشینی، کمی به جلو خم شوید
- عمیق و آرام نفس بکشید
- با آرامش صحبت کنید و مکث کنید
- و البته: لبخند دوشن را فراموش نکنید!
ترکیب این عناصر باعث میشود ذهن شما دوباره کنترل فضا را به دست بگیرد و احساس خجالت یا وحشت، جای خود را به آرامش بدهد.
مثال کاربردی:
اگر یک جمله را فراموش کردید، بهجای «اِ اِ» گفتن یا معذرتخواهیهای زیاد، فقط با یک لبخند و مکث کوتاه ادامه دهید:
“بیایید از زاویهای دیگر نگاه کنیم…”
این کار باعث میشود هم مخاطب متوجه اشتباه نشود و هم شما اعتمادبهنفس بیشتری پیدا کنید.
۷. تمرین کن؛ حتی وقتی روی صحنه نیستی
یکی از مهمترین جملات الهامبخش فیلیپس این است:
“زبان بدن، یک مهارته؛ نه یک استعداد ذاتی.”
این یعنی هیچکس با مهارت بالا در زبان بدن در سخنرانی به دنیا نیامده! بلکه همهی افراد موفق، این مهارت را با تمرین و تکرار مداوم به دست آوردهاند.
از کجا شروع کنیم؟
- به حرکات روزمره خود دقت کن. مثلاً وقتی با دوستت صحبت میکنی، چه ژستی میگیری؟
- به خودت بازخورد بده. آیا زیاد دستبهسینه میشوی؟ زیاد حرکات بیهدف داری؟
- هر بار فقط روی یکی تا سه مورد تمرکز کن. مثلاً امروز فقط روی باز نگهداشتن بدن کار کن، فردا روی هماهنگی دستها و لبخند طبیعی.
مثال واقعی:
فرض کن در تاکسی، در اداره، یا حتی هنگام تماس تصویری، خودت را مشاهده کن و سعی کن حالت بدنت را اصلاح کنی. این تمرینها بهمرور زمان باعث میشوند این رفتارها تبدیل به عادتهای مثبت و ناخودآگاه شوند.
با زبان بدنت بدرخش!
زبان بدن در سخنرانی نهتنها به شما کمک میکند پیام خود را بهتر منتقل کنید، بلکه احساس، هیجان و اعتبار گفتارتان را نیز چند برابر میکند.
با رعایت همین ۷ نکته ساده اما بسیار کاربردی، میتوانی:
- توجه مخاطب را جلب کنی
- حس اعتماد و ارتباط ایجاد کنی
- و حتی در شرایط پر استرس، خودت را جمعوجور کنی و بدرخشی
یادت باشد:
زبان بدنِ تو، پیام دومِ توست. و گاهی این پیام دوم، حتی از کلماتت هم مهمتر است.
هدیه برنامه فن بیان
آموزش های مرتبط
۳ ترفند کاربردی برای جذب ۱۰۰٪ توجه مخاطب! ⚡ویدئو آموزش فنبیان و مکالمه
بهترین کتابها برای تقویت سریع فن بیان📚به هیچ منبع دیگری نیاز نخواهید داشت❗
دوره کلام بُرنده
کارگاه آموزشی ستارگان سخنوری
کلاس فن بیان تاوا
خبرنامه | صفحه تکی نوشته
سینا آذرنیا
مدیر و موسس مدرسه فن بیان تاوا
درباره نویسنده
- بنیانگذار مدرسه فن بیان تاوا
- آموزش بیش از 1000 نفر در زمینه مهارتهای ارتباطی
- نفر سوم مسابقات سخنرانی کشور در سال 1400
تا کنون تجربه سخنرانی در بسیاری از فضاهای علمی و دانشگاهی را داشته و به همین دلیل محتوای او صرفا کپی شده از کتابها و مقالات مختلف نیست. به عبارت بهتر او در زمینه ارتباطات مطالعه، پژوهش و تجربه میکند و در آخر بهترین نکات را در دورهها به شرکتکنندگان ارائه میکند.
دیدگاهتان را بنویسید