آموزش کامل بداههگویی🎙️تمرینهای عملی برای تقویت فن بیان و واکنش سریع در گفتگوها
تمرین بداههگویی: ورزش ذهنی قدرتمند برای تقویت مهارت سخنرانی
ذهن، معجزهای که در زمان سخنرانی به چالش کشیده میشود
راسکو دراموند، روزنامهنگار آمریکایی معروف، جملهای بسیار دقیق درباره سخنرانی دارد:
«ذهن انسان چیز شگفتانگیزی است؛ از لحظه تولد شروع به کار میکند و تنها زمانی متوقف میشود که شما مقابل جمع شروع به صحبت میکنید.»
این گفته به خوبی به ما نشان میدهد که چرا بسیاری از افراد هنگام سخنرانی، دچار اضطراب و سکوت ناگهانی میشوند. اما راهکاری برای غلبه بر این مشکل وجود دارد و آن چیزی نیست جز تمرین بداههگویی (Table Topics) که بخش مهمی از برنامههای آموزشی در باشگاه بینالمللی Toastmasters به شمار میآید.
Table Topics چیست و چرا مهم است؟
از دهه ۱۹۳۰ میلادی، تمرین بداههگویی بهعنوان بخش جداییناپذیر جلسات Toastmasters معرفی شد. در آن زمان، در دستورالعمل رسمی این باشگاه آمده بود:
«موضوع بداهه تبدیل به محور گفتوگوی غیررسمی میشود که هر عضو موظف است در آن شرکت کند، مگر کسانی که از قبل برای سخنرانی اصلی جلسه برنامهریزی شدهاند.»
هدف اصلی این بخش ساده بود: ایجاد فرصت برای ایستادن و صحبت کردن همه اعضا در هر جلسه.
اما امروز، فواید این تمرین فراتر از آنچه در ابتدا تصور میشد، گسترده شده است. تنها یک تا دو دقیقه سخنرانی بداهه میتواند به طرز شگفتانگیزی مهارتهای ارتباطی و رهبری شما را دگرگون کند.
بداههگویی؛ ابزاری برای رشد در زندگی روزمره
ما هر روز در زندگی روزمره درگیر بداههگویی هستیم:
- هنگام گفتوگو با دوستان و همکاران
- هنگام پاسخگویی به سوالات مدیر در محل کار
- زمان ارائه توضیحاتی کوتاه و سریع در مصاحبههای شغلی
- حتی هنگام بیان نظر خود در یک جلسه ساده کاری
در تمامی این موقعیتها، نیاز داریم به سرعت فکر کنیم، ایدهپردازی کنیم و پاسخی شفاف و تاثیرگذار ارائه دهیم. تمرین Table Topics کمک میکند این مهارت را به تدریج و هدفمند در خود پرورش دهیم.
برای مثال، افرادی که در شرکتهای بزرگ کار میکنند، گاهی باید برای مدیرعامل، پاسخهای کوتاه و قانعکننده آماده کنند. یا فردی که در حال یادگیری زبان انگلیسی است، با شرکت در این تمرین میتواند مهارت گفتار خود را به طرز چشمگیری بهبود بخشد.
فواید شگفتانگیز برای هر سطحی از مهارت
شرکت مداوم در تمرینهای بداههگویی باعث میشود:
- تفکر سریع و منظم در ذهن شکل بگیرد.
- از استفاده مکرر از واژههای پرکننده مانند «اِاِه»، «اوم»، «میدونی که…» پرهیز شود.
- توانایی سازماندهی افکار به صورت شفاف و منطقی تقویت گردد.
- اعتماد به نفس در مواجهه با جمع افزایش یابد.
دوین ویندهام از باشگاه Toastmasters در تگزاس که در بخش پشتیبانی فنی شرکت میکند، میگوید:
«تقریباً هر روز کاری من پر از شرایط بداههگویی است. هر بار که گوشی را برمیدارم و با مشتری صحبت میکنم، در واقع دارم Table Topics انجام میدهم. اگر پاسخ من دقیق، سریع و قانعکننده نباشد، مشتری سریعاً تقاضای صحبت با مدیر میکند. هر چه مهارت بداههگویی قویتر باشد، کارایی من بالاتر میرود و کیفیت خدمات بهبود مییابد.»
اولین گام برای غلبه بر ترس از سخنرانی
برای بسیاری از افرادی که از سخنرانی در جمع هراس دارند، تمرینهای کوتاه و ساده بداههگویی فرصت بسیار مناسبی برای شروع است. برخلاف سخنرانیهای رسمی ۵ تا ۷ دقیقهای که نیاز به آمادگی قبلی دارد، Table Topics تنها با چند دقیقه حضور ذهن انجام میشود و به تدریج فرد را با فضای سخنرانی آشنا میکند.
جویس تیل از باشگاه Toastmasters در تنسی میگوید:
«وقتی میبینم فردی خجالتی و مضطرب برای اولین بار در تمرین بداههگویی شرکت میکند، همیشه هیجانانگیز است. معمولاً خودشان از میزان لذتی که میبرند و اعتمادبهنفسی که به دست میآورند شگفتزده میشوند.»
جذب دیگران با جادوی بداههگویی
جالب است بدانید که حتی مهمانان تازهوارد در جلسات Toastmasters نیز اغلب از شرکت در Table Topics استقبال میکنند. کاترین هانمن از باشگاه Toastmasters در هاوایی میگوید:
«وقتی مهمانان تشویق میشوند در تمرین بداههگویی شرکت کنند، خیلی سریع احساس تعلق و عضویت پیدا میکنند و انگیزه بالاتری برای پیوستن به باشگاه دارند. Table Topics همان عصای جادویی است که ترس را از بین میبرد و اشتیاق را جایگزین آن میکند.»
مطمئن شوید در پایان مقاله، برنامه هفتگی تمرین فن بیان خود را بهعنوان هدیه دریافت می کنید!
چرا بداههگویی اینقدر دشوار است؟
برخی عاشق بداههگوییاند؛ برخی دچار کابوس میشوند
برای بعضی از افراد، صحبت بداهه بسیار لذتبخش است و حتی ترجیح میدهند به جای تهیه و تمرین یک سخنرانی آماده، مستقیماً وارد صحبت فیالبداهه شوند. بینوج راوی از باشگاه Toastmasters در هند میگوید:
«من ذاتاً یک سخنران فیالبداهه هستم. نمیتوانم متون طولانی را حفظ کنم. اما بیشترین پیشرفت را از تمرینهای بداههگویی به دست آوردهام.»
او حتی پیشنهاد میکند که برای تقویت مهارت بیشتر، گاهی به جای یک سخنرانی آمادهی ۵ تا ۷ دقیقهای، سخنرانی بداهه به همین مدت انجام شود.
اما در طرف مقابل، بسیاری از افراد هنگام بداههگویی دچار استرس، سردرگمی و سکوت ناخواسته میشوند. اگر شما هم چنین حسی دارید، بدانید که کاملاً طبیعی است و تنها نیستید.
علم چه میگوید؟ چرا سخن گفتن سختتر از نوشتن است؟
شاید برایتان جالب باشد که حتی از نظر علمی هم دلیل این دشواری اثبات شده است. پژوهشگران از دانشگاههای معتبری همچون دانشگاه رایس، جانز هاپکینز و کلمبیا به این نتیجه رسیدهاند که:
مهارتهای نوشتن و صحبت کردن توسط دو بخش مجزا اما نزدیک در مغز کنترل میشوند.
به همین علت است که ما معمولاً به شکلی متفاوت مینویسیم و متفاوت صحبت میکنیم.
- در نوشتن: افکار خود را آهسته و با دقت ویرایش میکنیم، جملات را منظم و با ساختاری رسمیتر میسازیم.
- در صحبت کردن بداهه: سریعتر فکر میکنیم، ویرایش ذهنی کمتری انجام میدهیم و بیشتر از زبان محاورهای استفاده میکنیم.
در حقیقت میتوان گفت:
«ما قبل از نوشتن فکر میکنیم، اما قبل از فکر کردن صحبت میکنیم.»
تمرین بداههگویی به مغز کمک میکند این فاصله را کم کرده و هر دو مهارت را همزمان تقویت کند.
خلاصه رایگان و کامل کتاب «سخنرانی به سبک TED»
نگرانیهای رایج در بداههگویی
ممکن است هنگام دعوت به صحبت بداهه، با چند نگرانی رایج روبهرو شوید:
- ترس از دستپاچگی یا خجالت کشیدن
- عدم آشنایی با موضوع مطرحشده
- اضطراب از بیان نظرات در موضوعات جنجالی یا احساسی
- تمایل به داشتن موضوع متفاوت و آسانتر
- فشار روانی برای ارائه پاسخی بامزه، عمیق، دقیق یا سرگرمکننده
گاهی حتی افراد تصور میکنند موضوع ارائهشده بیش از حد پیشپا افتاده یا بیاهمیت است و همین موضوع باعث ایجاد سردرگمی در پاسخدهی میشود.
بداههگویی فقط یک بازی نیست؛ ابزاری برای توسعه حرفهای است
دِیل گاف از باشگاه Toastmasters در ویرجینیای غربی میگوید:
«به نظر من تمرین بداههگویی درست مانند سایر بخشهای Toastmasters، بیشتر از آنکه بازی باشد، یک ابزار جدی برای رشد حرفهای است.»
البته بسیاری از اعضا نیز از جنبه خلاقانه و نمایشی آن لذت میبرند و ترجیح میدهند از این فرصت برای نمایش شوخطبعی و داستانسرایی خود بهره بگیرند. خوشبختانه هر دو رویکرد قابل احترام و کاربردی است، زیرا مهارتهایی که در Table Topics یاد میگیریم، تنها محدود به جلسات باشگاه نیستند و در زندگی حرفهای و شخصی نیز بارها به کمک ما میآیند.
چطور بداههگویی حرفهای شویم؟ تکنیکها و تمرینهای عملی برای تقویت مهارت
یک مسیر ساده و مؤثر: چهار گام برای پاسخهای عالی در بداههگویی
اگر میخواهید مهارت بداههگویی خود را به طرز چشمگیری بهبود دهید، میتوانید از یک فرمول ساده اما بسیار کارآمد پیروی کنید. این فرمول چهار مرحلهای به شما کمک میکند تا در هر شرایطی آماده پاسخگویی باشید:
۱. آرامش ذهنی؛ قبل از شروع فکر کنید
قبل از جلسه یا گفتگو، چند دقیقه به اتفاقات و موضوعات اخیر زندگی خود فکر کنید. داشتن یک بانک ذهنی از خاطرات، داستانها یا دیدگاههای تازه میتواند هنگام شنیدن سوال، به شما کمک کند سریعتر موضوعی مرتبط را انتخاب کنید.
در لحظه دریافت موضوع:
- عجله نکنید.
- چند ثانیه سکوت کنید.
- نفس عمیق بکشید و از بانک ذهنی خود یکی از داستانها یا نکات را انتخاب کنید.
نکته مهم: منظور از این آمادهسازی، نوشتن پاسخ از قبل نیست. زیرا پاسخ از پیش تعیینشده باعث میشود اگر سوال کمی متفاوت مطرح شود، ذهن شما قفل کند.
۲. سازماندهی شفاف؛ مقدمه، بدنه و نتیجه
اکنون که ایده کلی را انتخاب کردید، آن را در ذهن به سه بخش تقسیم کنید:
- مقدمه: به جای تکرار سوال که معمولاً آغاز ضعیفی است، میتوانید با یک نقل قول، آمار جذاب یا یک سوال مخاطبمحور آغاز کنید.
مثال: «تا به حال فکر کردهاید که چرا بعضی آدمها در اولین برخورد به شدت تاثیرگذارند؟»
- بدنه: داستان خود را کوتاه و دقیق تعریف کنید و مستقیماً به اصل موضوع بپردازید.
- نتیجه: در پایان، جمعبندی کوتاهی ارائه دهید که به مقدمه شما گره بخورد و ذهن مخاطب را کامل کند.
۳. اجرای حرفهای؛ زبان بدن و کنترل صدا
در اجرای سخنرانی بداهه، این نکات بسیار اهمیت دارند:
- برقراری تماس چشمی مؤثر
- استفاده از زبان بدن هماهنگ با گفتار
- تنوع در لحن و سرعت صدا برای جذابتر کردن صحبت
- دقت به تلفظ صحیح و دستور زبان
- کنترل واژههای پرکننده مانند: «اِه»، «اوم»، «خب»، «میدونی…»
۴. مدیریت زمان؛ کنترل طول سخنرانی
یکی از چالشهای جدی در بداههگویی، رعایت محدودیت زمانی است. در تمرینهای Table Topics معمولاً ۱ تا ۲ دقیقه فرصت دارید. افراد پرحرف باید یاد بگیرند خلاصهتر صحبت کنند و افراد خجالتی باید تلاش کنند کمی بیشتر و مفصلتر صحبت کنند.
توجه به زمانسنجی به شما کمک میکند تا نه خیلی کوتاه و ناقص و نه طولانی و پراکنده صحبت کنید.
آیا به تمرین بیشتری نیاز دارید؟ راهحل: کلاسهای بداههپردازی (Improv)
دارن لاکروآ، قهرمان جهانی سخنرانی Toastmasters در سال ۲۰۰۱ پیشنهاد میکند:
«برای تسلط بیشتر بر بداههگویی، در کلاسهای بداههپردازی (Improv) شرکت کنید.»
در تمرینهای Improv:
- شما یاد میگیرید در لحظه حضور ذهن داشته باشید.
- توانایی «اتصال سریع افکار به هم» را در ذهن خود تقویت میکنید.
- درک تصویری از موقعیت برای شنونده ایجاد میکنید تا صحبت شما جذابتر و تصویریتر شود.
بروس یانگ از باشگاه Toastmasters در تایوان نیز این تمرینها را بسیار مفید میداند و میگوید:
«دیدن توانایی بازیگران Improv که چطور در همان لحظه داستانی قابل لمس برای شنونده خلق میکنند، شگفتانگیز است.»
تمرینهای خلاقانه باشگاههای Toastmasters در سراسر دنیا
تمرینهای بداههگویی به هیچ عنوان محدود به یک فرمت خاص نیست. باشگاههای مختلف با ایدههای خلاقانه و متفاوت، فضای تمرین را متنوعتر و جذابتر کردهاند:
۱. تمرین با کلمات عجیب و غریب
در یک باشگاه در کانادا، اعضا از فرهنگ لغت، کلمات نامأنوس انتخاب میکردند و از اعضا میخواستند بدون دانستن معنی دقیق کلمه، تعریفی بداهه برای آن ارائه دهند.
برای مثال: کلمه «homerkin» بعضی را به یاد شخصیت کارتونی Homer Simpson میاندازد، در حالی که در اصل به معنی یک واحد قدیمی برای اندازهگیری حجم آبجو است.
۲. سخنرانی در فضای باز
در استرالیا، باشگاهی تمرین بداههگویی را در بازار محلی به سبک “صندوق صابون Hyde Park لندن” برگزار کرد؛ جایی که اعضا روی یک جعبه میایستادند و برای رهگذران سخنرانی میکردند.
نتیجه: افزایش اعتماد به نفس اعضا در محیطهای واقعی و شلوغ.
۳. قرعهکشی اشیاء از کیف مرموز
در تایلند، مجری تمرین بداههگویی اشیایی را داخل کیف میگذاشت و شرکتکنندگان به تصادف یک شیء را انتخاب میکردند و براساس آن موضوع بداهه خود را شکل میدادند.
۴. قصهگویی تیمی زنجیرهای
در این روش، مجری داستان را با جملهای آغاز میکند (مثل «یکی بود، یکی نبود…» یا «شب تاریک و طوفانی بود…»)، سپس اولین نفر ادامه میدهد و هر دقیقه سخنران بعدی به صورت زنجیرهای داستان را ادامه میدهد.
۵. رکوردهای گینس به سبک بداهه
در باشگاهی در آمریکا، هر شرکتکننده به صورت بداهه وانمود میکرد که رکوردی در کتاب گینس شکسته و توضیح میداد چرا و چگونه به این رکورد دست یافته است. این روش علاوه بر تمرین بداهه، تمرکز خلاقیت را نیز بالا میبرد.
یک مهارت بیانتها با فواید بیحد
همانطور که میبینید، امکانات و روشهای تمرین بداههگویی تقریباً نامحدود است. هر چه بیشتر تمرین کنید، مغز شما قویتر، انعطافپذیرتر و منظمتر میشود و روز به روز در سخنرانیهای حرفهای، جلسات کاری، مذاکرات و حتی گفتوگوهای روزمره بهتر و موثرتر ظاهر میشوید.
همیشه به یاد داشته باشید:
ذهن انسان از لحظه تولد شروع به کار میکند و هیچوقت متوقف نمیشود… بهویژه زمانی که در تمرین بداههگویی روی صحنه میروید.
هدیه برنامه فن بیان
آموزش های مرتبط
خلاصه کامل کتاب “انجیل سخنرانی عمومی”📖 کاملترین راهنمای تمرین فن بیان و سخنرانی
سریع ترین روش صدا سازی و تقویت حنجره🗣️4 تمرین تخصصی برای تقویت حجم صدا
دوره کلام بُرنده
کارگاه آموزشی ستارگان سخنوری
کلاس فن بیان تاوا
خبرنامه | صفحه تکی نوشته
سینا آذرنیا
مدیر و موسس مدرسه فن بیان تاوا
درباره نویسنده
- بنیانگذار مدرسه فن بیان تاوا
- آموزش بیش از 1000 نفر در زمینه مهارتهای ارتباطی
- نفر سوم مسابقات سخنرانی کشور در سال 1400
تا کنون تجربه سخنرانی در بسیاری از فضاهای علمی و دانشگاهی را داشته و به همین دلیل محتوای او صرفا کپی شده از کتابها و مقالات مختلف نیست. به عبارت بهتر او در زمینه ارتباطات مطالعه، پژوهش و تجربه میکند و در آخر بهترین نکات را در دورهها به شرکتکنندگان ارائه میکند.
دیدگاهتان را بنویسید